О нас

Biraninek ji Ermenistane

ImageGava Serokк Enstоtuya Brukselк birкz Derwкs Ferho telefonо min kir ы got “emк grыpek Kurd biзin serdana Ermenоstan,Gurcоstan ы Rыsyayк,em dixwazin ku tu jо tev li me bibо” min bawer nekir. Min digot qey kek Derwкs bi min sa dibe ы henekan dike, jiber wк jо di serо de ez bi taswas ы dudil bыm. Lк pistо ku min rastiya meselк fкmkir, min jо biryar da ku tevli wan bibim ы bi vк fersendк Kurdкn li Ermenоstan,Gurcоstan ы Rыsyayк bibоnim.Her зiqasо destк min ji devjкberdana rojnamк nedibы jо, lк min hevalкn xweyкn rojnamк bi tenк, di bin barekо giran de histin ы ez bi grыbк re ji Belзоkayк di 12.09.2005an de bi hewa ketim.

Em deh kes bыn. Em ses Kurd, yek Ermenо ы sк Belзоkо bыn. Ji Kurdan ez, Derwкs Ferho, Rojan Hazim, Mкhdо,Zоwer ы Bкrоvan Binevs hebыn.Bкrоvan Binevs birazya Derwкs,keзa Medenо Ferho ы bixwe rejоsorek Kurd e. Wк ы grыba xwe jibo filоmekо dokumentкr liser Kurdкn Кzоdо зкkin hatibыn.Dostк me yк Ermenо jо bixwe ji Sыriyк bы, Kurdо xwes zanоbы ы dixwest xwediyкn xweyкn li Ermenоstanк bibоne. Pistо rкwоtiya sк-sк seet ы nоvan em li balafirgeha Moskowayк daketin. Em derbasо ciyк transоtк bыn ы зar– bкnc seetan li bendо balafira Tоblоsк-Gurcоstanк man. Em di 9.30к serк sibк de li balafi ra Tоblоsк siwar bыn ы dоsa me berк xwe da ezmana ы di 12к nоvro de em li Tоblоsк –paytextк Gurcоstanк- daketin.Em ketin dora kontrola pasaportan.Ez bi rehetо derbas bыm,lк hevalкn din man. Jiber ku em hemi ji Ewrыpayк hatibыn ы xwediyк pasaportкn welatкn cuda bыn, xuyaye bala karmendкn kontrolк kisandibы ы ji me ketibыn sikк.
Image

Qederк du-sк seetan hevalкn me sekinandin ы serкsandinek ji me re зкkirin. Di vк navberк de zilamekо bala min kisand. Di rengк wо de xuyabы ku bixwe Kurd e ы bi Kurdо diaxivо. Min jк pirsо ka “gelo ez karim cixarк li vir biksоnim?” ewо ez dawetо kafeterya derveyо balafirgehк kirim ы me bi hevre qehweyek vexwar. Pistо xкrhatinк ewо da zanоn ku ew di meqamкn dewleta Gurcоstanк de dixebite ы navк wо Оsko ye.Birastо yekser kкfa min ji Оsko re hat. Hem Kurdekо sempatоk, xwоngerm ы hem jо welatperwer bы. Pistre min fкmkir ku Оsko ы Derwкs ji zыde hev dinasin ы Оsko bi hewara me ve hatiye. Pistо ku hevalкn me bi alоkariya Оsko hatin berdan, ji min re hat gotin ku Оsko Dasenо Sereksawciyк Gurcоstanк ye. Di Gurcоstanк de sк-зar sawciyкn Kurd hene ы Оsko jо wek Sereksawcо dixebite. Pistо me fкmkir ku Sawciyк dewletк bi mere ye ы ew bi xwe Kurdekо welathez e, tirsa me nema ы em pк serbilind bыn.Hinek ji me li trimbкla Оsko ы hinek jо li taksiyк siwar bыn ы me berк xwe da asxana –restoranta- Grоsa, ku bixwe jо Kurdekо welathez ы halxwes bы. Asxana Grоsa di serк зiyayekо de avakirо bы. Pir nыjen ы derыdora wк bi зiyayкn hкsоn xemilо bы.

Pistо xwarin, vexwarin ы xкrhatinк me haziriya зыnк kir. Me dixwest em berк biзin Ermenоstanк ы di vegera xwe de li Tоblоsк bimоnin. Em li mоnоbusekк siwar bыn,me pista xwe da Tоblоsк ы berкxwe da Кrоvanк, paytextк Ermenоstanк.Di mоnоbusк de du Ermenо rыnistibыn. Sifкr bixwe Gurcо bы ы hinekо Tirkо dizanоbы. Em heta sоnorк Ermenоstanк bi rehetо зыn. Jiber ku li sоnor vоza Ermenоstanк erzantir bы, meyк vоza xwe li sоnor bistenda. Em li sоnor daketin ы me dest bi stendina vоzeyкn xwe kir, lк karmendкn Ermenо ji karmendкn Tоblоsк xirabtir anоn serк me ы di tariya sevк de em pкnc seetan li sоnor sekinandin.Di serо de meqseda wan xwarina bertоlк bы. Jiber ku Ermenоstan welatekо feqоre ы milletк wк belengaze, heta bi karmendкn dewletк jо hоnо bertоl ы pera bibыn. Gava nerоn ku em bertоlк nadin wan оcar dest bi derxistina serкsandinan kirin ы em tesqilandin. Pistо pкnc seetкn dirкj ы bi stres vоzeyкn me dan me, lк оcar tesqele ji dostк me yк Ermenо re derxistin. Pasaporta wо ya siyasо “Traveldokument”kirin mahne ы ew ji sоnor vegerandin.

Herзiqasо ew wek Ermeniyekо liber wan gerya ы lava kir jо, lк fкde nekir ы dostк me yк Ermenо bi dilekо sikestо vegeriya Gurcоstanк.Sev e, mij ы tarо ye. Sifкrк mewek bayк xezebк ket ser dоreksiyonк mоnоbusк ы da xazк.Riyкn Ermenоstanк pir nexwes bыn, hemi koncal ы zоvronek bыn. Ev jо nebes bы оcar ew riyкn zоvronek hemi di serк зiyayкn bilind re derbas dibыn. Qet ne xema sifкr bы, di vк sevresa mij ы dыmanк de sifкr dabы xazк ы te digot qey ji ser direve.

Em hemi behitо mabыn, kurpekurpa dilк me bы, ji tirsa me xwe bi kursiyкn mоnоbusк girtibы ы me digot “ev kкlоk ji me re maye”. Herзiqasо hevalкn li pкs ji sifкr re bi Tirkо digotin “yao yavas yavas” ewо digot “oho, ev rк jibo min wek otobanк ne”. Min bixwe зavк xwe girtibы ы min ji xwe re digot “hema minibus biqulpe jо bila ez nebоnim, tobe go ez carek din bкm vir” ы min hisk bi kursiyan girtibы. Зend caran mоnоbusa me sivik semitо, dilк me di devк me re derdiket, ji tirsa em bкhnзikyayо bibыn ы me digot “оcar mala me xirabы”, lк ne xema sifкr bы. Liser wan зiyayкn bilind, riyкn koncalо, zоvronek, hewa mij, mоnоbusek kevn ы jihevdeketо ы sifкrekо dоnыhar! De оcar hыn bifikirin ы xwe tкxin sыna me bк hыnк зi bifikirin! Birastо ewо sifкrо em ji mкranо xistin!
Image

Em bi wк tirsк, bi wк кskencк di 5к sariya serк sibк de bi saxо gоhan Кrоvanк. Me sikir ji xwedayк xwe re kir ы te digot qey em nuh ji diya xwe bыne. Lк heta em ji mоnоbusк daketin jо kurpekurpa dilк me bы. Derwкs bi telefonк li ciyekо geriya. Pistо qederekк me dо yekо navsere ku navк wо Grоsayк Memк bы hat pкsiya me ы em birin malekк, mala Cemalк Cindoyan. Cemalк Cindoyan bixwe Kurdekо welathez ы mкvanperwer bы. Jixwe xanima wо Nazк wek horiya buhustк qedirsоnas, mкvanhez ы dilpak bы. Cemal Cindoyan bixwe Kоmyagкr bы. Xanima wо Nazк jо psоkolojо ы pedagogо xilas kiribы. Kurк wan Rustem Rojhilatnas, kurк wan Elо Doktor ы keзa wan Leylк jо pоyanоst e. Lк jiber tunebыna kar, sertan ew mecbыrkirine ku yan li cem xelkк bixebitin ы yan jо dest bavкjin karekо din. Cemal Cindoyan ji Ermenоstanк barkiriye Moskowayк, lк jiber ku dк, bav ы merivкn wan li Кrоvanк, gundк Elegezк ne, ew carcaran tкn serdana gund ы merivкn xwe.

Di dema serdana me de ew ji Moskowayк hatibыn Кrоvanк ы bi vк minasebetк em bыn mкvanкn wan ы me hev naskir. Rojnama Riya Teze Pistо tastк, em wek grыb me xwest serdana rojnama Riya Teze bikin. Rojnama Riya Teze di sala 1930о de dest bi wesana xwe kiribы ы ev 75 salin ku di xizmeta Kurd ы Kurdayetiyк de dixebitо. Riya Teze, ku di wextк xwe de 21 kes tкde dixebitоn, di nava 75 salan de hejmara xebatkarкn wк daketibы 3 yan. Ev sк kes jо bi derfetкn pir kкm, bi zikek tкr yek birзо hewl didin ы dane ku rojnama Riya Teze derxin ы dengк Kurdкn Ermenоstanк liser lingan bimоne.

Piraniya xebatkar ы kedkarкn wк yкn kevn jiber pirsgirкkкn aborо ji Ermenоstanк koзkirine ы terkыdinya bыne. Birastо di vк serdana Riya Teze de em hem kкfxwes bыn ku me bi saxо rojname ы xebatkarкn wк dоtin ы hem jо pк кsiyan ku ev rojnama 75 salо jiber “bкperetо” liber girtinк ye. Kкmderfetо ы tunebыna peran histiye ku rojnama Riya teze biзilmise ы liber wendabыnк be. Rewsa hersк kedkarкn wк jо ji ya rojnamк ne зкtir e, ew jо di nava tunebыnк de digevizin ы stuxwarк bкperetiyк ne. Herзiqasо carcaran hinek kes, sazо ы dezgehкn Kurdо alоkariya wan dikin jо, lк mixabin ev alоkarо jо tistekо biзыke ы tкra derxistina rojnamк ы debara kedkarкn wк nake. Jibo berdewamiya jiyana Riya teze pкwiste serkaniyek aborо jкre bк peydakirin ku ev jо pereyekо ne pir mezin e. Wek gellek tistкn din, mixabin Kurdкn me xwedо li rojname ы hemi saziyкn ku xizmeta зand ы toreya Kurdо dikin dernakevin.

Ev tist ne tenк li Kurdistanк ы Ewrыpa lк herweha di nav Kurdкn Ermenоstanк de jо heye. Kurdкn Ermenоstanк zкde mкvanperwer ы qedirsоnas in, karin jibo mкvanкn xwe hebыn ы nebыna xwe deynin ser masк, lк gava dor tк ser alоkarоkirin an abonetiya rojnamк, xwe didin pas ы lк xwedо dernakevin. Xuyaye ev nexwesо ы qоmetnenasiya berhemкn netewо di nav hemi Kurdan de cоh girtiye ы ev ciyк mixabinо ы dilкsiyк ye. Redaktorк Riya teze Emerоkк Serdar, ku ev 45 salin xizmeta rojnamк dike, gilо ы gazindкn xwe ы rojnamк anоn zimкn ы em xemgоn kirin. Wek ku dengbкjк navdar Gerepкtк Xaзo digot “50 milyon Kurd nikarin li min xwedо derkevin”, herweha ev 50 milyon Kurd nikarоbыn li rojnama Riya Teze jо xwedо derkevin ы destк alоkariyк dirкjо wк bikin. Di jiyana xweya 75 salan de rojnama Riya Teze xizmetek giranbiha ji зand, ziman ы dоroka Kurdan re kiriye. Hinek ji xebatkarкn wк зыne ser heqiya xwe, gellekan dev jк berdane yan зыne Rыsyayк ы yan jо koзberо Ewrыpayк bыne. Rojname di stuyк Emerоkк Serdar, Grоsayк Memк ы Rizganк Recevо de maye. Ev hersк xebatkar jо di rojкn xwes ы nexwes de li rojnamк xwedо derdikevin ы li gor derfet ы mecalкn xwe kar ы xizmetek pоroz dikin.

Pistо em ji rojnama Riya Teze derketin, me xwest em hinekо li nav bajarк Кrоvanк bigerin. Кrоvan bajarekо xwes e, bi darыber e, sкn e. Lк mixabin jiber ku di koncalк deye, bi toz ы dыman e. Bi taybet dыmana mazota trimbкlan em gкj ы serxwes dikirin. Mazot ы benzоna van welatкn pasdemayо wek a welatкn Ewrыpо ne paqij e. Jiber wк jо bкhn ы dыmana trimbкlan xwesiya bajкr diherimand. Ermenоstan welatekо feqоr e. Aboriya wк xirab e. Jiber vк jо li vо welatо, bi taybet li Ermenоstanк, em rastо gellek parsekan hatin ku destкn xwe vedikirin ы pere dixwestin. Tistekо balkкs jо ew bы, biser ku xelkк Ermenоstanк xelkek feqоr ы jar bы jо, lк keз ы jinкn wan cilкn modern li xwe dikirin ы te digot qey em li bajarekо Ewrыpо ne. Piraniya jin ы keзкn ku me li Кrоvanк dоtin nоvtazо ы zikberdayо bыn. Xuyaye ev jо taybetmendiyek welatкn pasdemayо ye. Tistк ku li Кrоvanк ez matmayо ы di bin bandora xwe de histim bilindо ы heybetiya Зiyayк Agirо bы. Min nizanоbы go Зiyayк Agirо hevqasо nкzоkо Кrоvanк ye. Agirо pir nкzоk dixuya, bi heybet, bilind ы serк herdu Agiriyan (Agiriya piзыk ы a mezin) bi berfa spо xemilо bы. Birastо bi dоtina Зiyayк Agirо, bi bкhemdо axоnekк xwe ji nav dil ы cergк min berda. Bi dоtina Зiyayк Agirо yekser serhildana Оhsan Nыrо Pasa ы hevalкn wо hat ber зavк min ы te digot qey “ez jо niha di nava wan sehоdan de”, di nava ser deme. Min nizanоbы ne ez bigrоm ы ne bikenim. Agiriya ku wextekо ala rengоn liser pкl dida ы bыbы hкlоna serkar ы qehremanкn Kurd, оro liber зavк min bы, wek 1929-31к hоna jо xeyala pкldana ala rengоn liber зavк min diзы ы dihat. Bкhemdо min зavк min tije hкsir bыn. Зiyayк Agirо, bi heybetiya xwe, bi melыlо li min temase dikir ы weke ku bкje “tu dibоnо ne, ez hоna bindestim ha! Ka ala rengоn? Ka hыnк kengо heyfa Оhsan Nыrо Pasa bistоnin? Ma hыn ji xwe fedо nakin?”ы gellek gilо ы gazindкn din. Qederekк me herduwan li hev temase kir, herdы jо bi gilо ы gazin, bi stuxwarо, bi kul ы keder… Li gor ku ji me re hat gotin, berк li Ermenоstanк zкdeyо sedhezar Kurd hebыn. Lк jiber helwesta dewletк ya li dijо Kurdan, Kurdкn misilman bi temamо ы gellek ji Kurdкn Кzоdо jо dev ji Ermenоstanк berdane ы koзber bыne. Niha halоhazir li Ermenоstanк di navbera 20-30 hezar Kurdкn Кzоdо mane. Ew jо di nava xwe de bыne du bes. Besк mezin ы piranо xwe wek Kurdкn Кzоdо dibоnin ы diparкzin. Besк duyem jо, ku tenк зend kes in ы her ku diзe ji taqat dikevin ы millet ji wan bidur dikevin, xwe tenк wek Кzоdо dibоnin ы dibкjin “em ne Kurd in”. Ev besк piзыk ji aliyк piraniya Kurdкn Кzоdо yкn li Ermenоstanк, Gurcоstanк ы Rыsya ve wek “cehs” hatine binavkirin. Piraniya rewsenbоr ы xelkк ku me dоtin ы em bi wan re axivоn digotin “зawa li Kurdistanк зehs ы korоcо –cerdevanhene, к me jо ev cehsкn me ne”.

Dewleta Ermenоstanк jо rк ы fersendк dide wan ku ew xwe wek “Кzоdо lк ne Kurd” bоnin zimкn ы ev derfet jо dibe yek ji sedema parзebыna Kurdan. Hetta di radyoya Кrоvanк de rojк nоvseet wesan dane wan ы ew jо bi vк wesanк propaganda “neKurdbыna” xwe dikin. Ewкn ku wek “cehs” tкn binavkirin Hesenк Mehmыd (spоkerк radyoyк ye) ы Ezоzк Emer e. Ev herdu kes bi dijwarо li dijо Kurdayetiyк derdikevin ы propaganda Кzоdоyetк dikin. Herзiqasо Sкx Hesen jо berк bi wan re bы, lк hat gotin ku ew ji wan sarbыye. Evan herdu kesan mesele hevqasо bipкsdebirine ku ji xwe re alfabeyek krоlо jо зкkirine, dixwazin dev ji zimanк Kurdо berdin ы zimanekо nы jibo Кzоdоyan зкkin. Liser vк pirsgirкkк ы kкmkirina wesana radyoya Кrоvanк besк Kurdо, Imagebi alоkariya Serkarк besк Kurdо Keremк Seyad, em зыn serdana Seroka Wezareta Зand ы Kкmneteweyкn Ermenоstanк xanim Hranыs Xaratyan. Hranыs Xaratyan em bi dilgermо pкsewazо kirin. Xanimek devliken ы xwesmirov bы. Me bi xanim Hranыs Xaratyan re liser kкmkirina wesana radyoya Kurdо ы liser pirsgirкka “KurdКzоdо” tiyк hinekо sohbetek piзыk kir. Wek tк zanоn radyoya Кrоvanк besк Kurdо wesana wк ji seet ы nоvekк daketiye nоvseetк. Ev jо bi biryara dewletк зкbыye. Ji wк kкmkirinк destыra wesana nоvseetк dane kesкn ku xwe wek “Кzоdо lк neKurd” binavdikin. Pistо spasо ы xкrhatinк, liser pirsa “gelo jibo зi wextк wesana besк Kurdо hatiye kurtkirin, ma оmkana dirкjkirina wк tuneye?” Hranыs xanim got “ wek hыn dizanin Ermenоstam di ware aborо de welatekо feqоr e, derfetкn me yкn aborо pir kкm in. Me ne tenк wextк besк Kurdо lк herweha wextк wesanкn hemi mоnorоtetan – kкmnetewan – kкm kiriye. Tu helwestek me ya neyоnо li himber gelк Kurd tuneye. Fermo, heger hыn karibin radyoyк finance bikin werin ne nоvseetк lк seet ы nоvekк-du seetan wesana xwe bikin. Em ne li dij in, lк wek min got derfetкn me yкn aborо dest nadin ku em wextк wesana radyoyкn kкmnetewan dirкj bikin. Lк ez karim bкjim ku ji destpкka sala 2007an ы pкde nкta me heye em wextк radyoyкn kкmneteweyкn li Ermenоstanк hinekо din dirкjtir bikin ы bi vк re jо nкta me heye em destыra wesanк bidin Asыriyan jо”.

Birastо jо me rewsa dewleta Ermenоstanк bi зavкn xwe dоt. Aboriya Ermenоstanк pir xirab bы. Nоsana vо tistо jо avaniyкn rojnama Riya Teze ы Radyoya Кrоvanк bы. Hindurк avaniyan hilwesyayо, textкn binк erdк jihevdeketо ы rizyayо bыn. Herweha rewsa hindurк avaniya Wezareta Зand ы Kкmneteweyкn Ermenоstanк jо ji ya Riya Teze ы Radyoyк ne kкmtir bы. Pistо sohbetek kurt me mesele anо ser pirsa Kurd ы Кzоdоtiyк.
Liser pirsa “wek hыn jо dizanin, li Tirkiyк Ermeniyкn ku bыne misilman hene. Niha hinek ji wan Ermeniyкn ku bыne misilman bi xwe dihisin ы dibкjin em Ermenо ne. Lк dewleta Tirk ji wan re dibкje na, hыn ne Ermenо ne, hыn Tirk in. Niha pirsgirкkek wilo di nav Kurdкn Кzоdо de jо derketiye ы hinek ji wan dibкjin em ne Kurd in. Gelo di vir de dewleta Ermenоstanк rolekк dilоze yan na?” Xanim Hranыs devlikeniya xwe xiranekir ы bi awayekо maqыl ы dоplomatоk bersiva me da ы got “Bкguman tistekо wilo mumkun nоne, dewleta me tucarо destк xwe nexistiye nava Kurdan ы nebыye sedema nakokiyan.Min gellek caran gotiye Kurd ы Кzоdо yek in, lк mixabin hinek derdikevin ы dibкjin na em Кzоdо ne ы ne Kurd in.

Ev pirsgirкkek nava we Kurdan bi xwe ye, divк hыn xwe bi xwe vк pirsgirкka xwe зareser bikin, jiber vк em zкde nikarin tistekо bikin. Heger hinek rabin bкjin em Кzоdо ne ы ne Kurd in, em wek dewlet mecbыrin xwedо li mafкn wan jо derkevin.Jiber ku em xwe welatek demokrat dibоnin, toleransa ku em nоsanо hemi kкmnetewan didin jibo wan jо derbas dibe. Divк hыn pirsgirкka xwe bi xwe зareser bikin”. Xanim Hranыs xwe ji me ы pirsкn me qet aciz nekir ы tim bi maqыlane ы devlikenо bersiva me da. Berо rabыnк me pirsek din ji xanim Hranыs kir: Tк gotin ku dewleta Tirkiyк jibo kurtkirin an jо girtina wesana radyoya besк Kurdо zor ы zixtк dide rayedarкn Ermenоstanк, gelo ev rast e? Xanim Hranыs qet rыgesiya xwe xiranekir ы got “ev nerast e, propaganda ye. Me ne tenк wesana Kurdо lк herweha wesana hemi kкmneteweyкn li Ermenоstanк kкm kiriye.Ev jо jiber kкmderfetкn aboriya me ye”. Me xatirк xwe ji xanim Hranыs Xaratyan xwest ы wк jо dоsa bi dilgermо em oxirandin. Ez, Derwкs Ferho, Rojan Hazim ы Keremк Seyad li taksiyekк siwar bыn ы me berк xwe da Radyoya Кrоvanк, besк Kurdо.Birastо mebestek min ji serdana Ermenоstanк ev bы ku ez Rojnama Riya Teze ы Radyoya Кrоvanк, besк Kurdо bibоnim.

Meraqa dоtina Rojnama Riya Teze ji dilк min derket оcar mabы dora Radyoya Кrоvanк besк Kurdо. Ji roja ku ez bоrewer bыme ы heta niha deng ы ahenda vк radyoyк di mejiyк min de cоh girtibы. Bi taybet jо deng ы awazкn hunermendкn vк radyoyк bandorek mezin li min kiribы ы wek gellek Kurdan di hisyarbыn ы xwenasоna min de jо rolek mezin lоztibыn. Li vir ez bi taybet spasiya Enstоtuya Brukselк ы Serokк wк birкz Derwкs Ferho dikim ku derfeta serdana Ermenоstanк dan min ы min ev hisret ji dilк xwe derxist. Radyoya Кrоvanк besк Kurdо di 1954an de dest bi jiyana wesangeriya xwe kiriye. Ji wк salк ы heta niha di pкsdebirin ы paraztina зand, ziman ы muzоka Kurdо de xizmetкn bкhempa kirine. Ez bawerim ku xebatkar, serkar, hunermend ы hemi Kurdкn ku di pкsdebirina vк xizmeta pоroz de xebitоne ы keda xwe dane ewк di dоroka Kurdistanк de bi payebilindо ciyк xwe bistоnin ы neyкn jibоrkirin. Dibe ku nifsкn nыhatо nizanibin, lк em кn ku berо salкn 70о hatine dinyayк xizmet ы bandora vк radyoyк bas dizanin ы qeqrekо mezin didin wк. Radyoya Кrоvanк besк Kurmancо ne tenк jibo pкsdebirin ы paraztina зand, ziman ы muzоkк, lк herweha di hisyarbыn ы xurtbыna hestкn netewо de jо xizmetek mezin kiriye. Radyo ы xebatkarкn wк histine ku Kurd bкhtir li ziman, зand ы muzоka xwe xwedо derkevin ы bi taybet jо deng ы awazкn hunermendкn vк radyoyк histiye ku nifsкn nuh bidin dы sopa wan ы li muzоka Kurdо xwedо derkevin.Radyoya Кrоvanк, besк Kurdо, ji 1954an heta bi 1958an bernameyкn xwe bi 15 deqоqeyо diwesand. Herзiqasо 15 deqоqe pir kкm bк dоtin jо, lк li gor sertкn wк demк xizmetek bas ы bikкrhatо bы. Ji 1958an ы pкde rews hat guhertin. Nemir M.Mustafa Barzanо di 1958an de xwe li Rыsyayк girt ы bi salan li vо welatо jiya. Di dirкjkirina wextк wesana radyoyк de rol ы helwesta M.Barzanо pir зкbыye.

Liser daxwaza M.Barzanо rayedarкn Sovyetк destыrк didin ku wextк wesanк ji 15 deqоqeyan bikin seet ы nоvek ы li seranserк Kurdistanк jо bк guhdarо kirin. M.Barzanо bandorek mezin li Kurdкn Sovyetк kiribы. Ewо serdana gundкn Kurdan кn li Ermenоstanк kiribы ы ji alо Kurdкn Ermenоstanк ve bi germо hatibы pкsewazо kirin. Pistо danыstendinкn Barzanо, rayedarкn Sovyetк daxwaza wо anоbыn cоh ы wesana radyoyк bibы seet ы nоvek ы li seranserк Kurdistanк jо dihat guhdarо kirin. Me di serdana Radyoya Кrоvanк de xebatkarк hкja ы bi rыmet, Serkarк besк Kurmancо birкz Keremк Seyad dоt. Keremк Seyad em bi dilgermо qebыl kirin ы deriyк besк Kurmancо ji me re vekir. Tistк balkкs ev bы ku di van rojan de Radyoya Кrоvanк besк Kurmancо 50 saliya xwe temam dikir ы Keremк Seyad, ku ev 45 salin bi riya vк radyoyк xizmeta gelк Kurd dikir, pir dilsa ы serbilind bы. Gava behsa radyoyк dikir, wek xortekо nыhatо dilgerm ы bi heyecan bы. Tistekо din jо bala min kisand ku ev jо ev bы, ku birкz Keremк Seyad ы hunermend Aramк Tоgran pir disibiyan hev ы te digot qey du birayк cкwо ne. De ka em axavtinк ji Keremк Seyad re bihкlin ы guhdariya wо bikin: Ev 45 salin ez di Radyoya Кrоvanк de dixebitim.
Image

Ez berк nызegihanк Radyoya Кrоvanк bыm. Lк di 1963an de min di besк Kurmancо de dest bi xebatк kir. Besк Kurdо di 1954an de dest bi wesanк kir. Berк dema wesanк 15 deqоqe bы. Di 1958an de M.Barzanо hat Sovyetк. Barzanо hat gundкn Kurda. Hat gundк Elegezк ы Heko yк ы bi rayedarкv Sovyetк ы Ermenоstanк re hevdоtin pкkanо. Di van hevdоtinan de M.Barzanо ji rayedaran xwest ku wesana besк Kurdо bibe seet ы nоvek ы li seranserк Kurdistanк bк guhdarо kirin. Liser daxwaza M.Barzanо wesana besк Kurdо ji 15 deqоqan bы seet ы nоvek. Bi hatina M.Barzanо kurdкn Ermenоstanк pir dilsa bibыn. Yekо ji xortкn Kurda – Egоtк Xido- ji M.Barzanо re got “em jо dixwazin bibin pкsmerge”. Lк M. Barzanо jк re got “li Kurdistanк pкsmerge pir in, ji me re xwendevan lazimin, hыn bixwоnin”. Ez wо зaxо xort bыm ы bas tк bоra min. Serwerк Radyoya Kurdо yк pкsоn Casimк Celоl bы (1954-1957). Pistre Xelоl Mыradov (1957-1982). Pistre Ehmedк Gogк (1982-1994). Pistre Tоtalк Kerem (1994- 1996). Ы dыre jо min wek Serwerк radyoyк dest bi kar kir ы heta niha jо berdewam dikim. Heta niha 44 kes di radyoyк de xebitоne. Hinek ji wan dijоn ы hinek jо зыne dilovaniya xwe. Ji 44 kesan niha em 4 kes mane. Ez, kurк min Tоtal, keзa min Leyla ы Gulоzara Memк. Di nav Kurdкn Ermenоstanк de kesкn ku bixwazin di radyoyк de bixebitin nemane. Kes naxwaze bкpere an jо bi pereyekо hindik bixebite. Gellek ji wan ji Ermenоstanк barkirine. Rewsa aborо Kurdкn Ermenоstanк jihev tarыmar kiriye. Gellek ji wan зыne Rыsyayк ы gellek jо revyane Ewrыpayк. Оro radyoya besк Kurdо wek “bela namыsк”di stuyк min ы malbata min de maye. Ez jо naxwazim ked ы xebata 45 salan bi avк de berdim, wоjdanк min qebыl nake.Heger min jо wek gellekan jibo baskirina aboriya xwe dev ji radyoyк berdaba niha ji zыde radyo hatibы girtin. Lк wоjdanк min ev tist qebыl nekir ы heta roja оro jо bi zikek tкr yek birзо em karк radyoyк dimesоnin” Birastо jо rewsa aboriya Ermenоstanк xirab bы. Kurdкn me serpeze ы belengaz bыn. Bi ser hemi astengо ы belengaziyк re jо Keremк Seyad ы malbata xwe bi “nan ы zikк” kar ы barк radyoyк dimesandin, lк wan bixwe jо nizanоbы ewк heta kengо karibin vо barк giran hilgirin. Dewleta Ermenоstanк wesana besк Kurdо ji seet ы nоvekк daxistiye nоv seetк ы sedema vк kкmkirinк jо pirsgirкka aborо nоsan didin.

Erebк Semo
Image

Wek em hemi zanin, Erebк Semo nivоskar ы kedkarekо hкja ы mezin e. Ew ne tenк di nav Kurdan de, lк herweha di nav gelк Ermenо de jо bas tк naskirin. Di gera nav bajarк Кrоvanк de Cemal Cindoyan ы Grоsayк Memк em birin kolana ku mala Erebк Semo lк bы. Liber devк deriyк wо, liser kevirekо res ы girover “nivоskarк Kurd Erebк Semo di vк malк de dijiya” hatibы nivоsandin. Belк, me bi cave serк xwe, berо mirina xwe mala Erebк Semo, nivоskarк navdar, xwediyк destana Dimdim ы romana Sivanк Kurd jо dоt. Te digot qey hоna jо Ereb saxe ы bкhna wо jо tк me! Bila rehma xwedк lк be ы ciyк wо buhust be. Lк tistк balkкstir зibы hыn zanin? Gava em li cafeteryayekк rыnistibыn, li wо aliyк cafкteryayк yekо wкneyкn desta зкdikirin. Keзikek li wir rыnistibы. Gava keзikк Grоsayк Memк dоt silav lк kir. Pistre Grоsayк Memк ji me re got “binerin ew neviya Erebк Semo ye”. Keзikek ciwan bы, lк di зкbыna xwe de seqetiyкn bedenо pкre зкbibыn. Me hevdы naskir, hat ser masa me. Keзikek pir sempatоk ы xwesmirov bы. Navк wк Meryem bы, bi Kurdо nizanоbы lк xuyabы ku ji Kurdan hez dike ы xwe nкzоkо Kurdan dikir. Meryemк dixwest alоkariya me bike ы digot “fermo, werin arsоva kalkк min Erebк Semo kopо bikin ы bibin”. Dixwest bi vо awayо xizmetekк ji arsоva Kurdо re bike. Ev helwesta wк jibo me bы ciyк kкfxwesо ы sanaziyк.

Pоrkemal

Click to comment

You must be logged in to post a comment Login

Leave a Reply

Most Popular

To Top
Translate »